ئا: هاوبیر هەولێری
شیكاریی سیاسی؛ بریتییە لە: گەڕان‌ بەدوای ئەگەرە شیاوەكانی کارو كاردانەوە‌ی دیدوڕێکانی ناو هێزە كاریگەرە سیاسییەكانی كۆمەڵ، هەروەها لێکدانەوەی زانستییانەی رۆشن‌ بۆ جۆری پەیوەندییەكانی نێوان ئەو هێزە كاریگەرە دەرەکی و ناوەکییانە.
دەکرێ بوترێ: شیكاریی سیاسی؛ رێگەو شێوازی حوکمدانە لەسەر رووداوو دیاردە سیاسییەكانی هەرێم و ناوچەو جیهان. لەم روانگەوەیە کە دەبێت توێژەرەوان تێگەیشتنێكی قووڵی واقیعی سیاسیی ئەو: کۆمەڵ، یان دەوڵەت، یان وڵاتە بزانن، کە دەخوازن توێژینەوە دەربارەی ئەنجامبدەن، لەگەڵ دۆزینەوەی سەرەداوەکانی پەیوەندیی ئەو واقیعە بەمەڵبەندەکانی بڕیاری سیاسەتی نێودەوڵەتییەوە‌.
شیكاریی سیاسی؛ هەر لێکۆڵینەوەی بارودۆخەكان نییە، بەڵكو پەیبردن و‌ تێگەیشتنی‌ رووداوەكان و دۆزینەوەی هۆكارو پاڵنەرەكانییەتی، تا بتوانرێ ئەو رووداوانە دیاریبکرێن کە ئەگەری دەرکەوتنیان هەیە، هەموو ئەم ماندووبوونەیش بۆ ئەوەیە کە بۆچوونێکی درووست پەیداببێت و بەشێوەی پێشنیازی واقیعی بخرێتە بەردەستی خاوەن بڕیارەکان، تا بزانن چارەسەری کێشەکە چی دەبێت پێش سەرهەڵدانی، یان رەفتاری پارسەنگ و شیاو کامەیە دەربارەی ئەو دیاردەیەی کە دەشێت لەداهاتوویەکی نزیکدا لەکۆمەڵدا دەرکەوێت.
لەڕاستیدا شیكاریی سیاسی؛ هونەرو زانستە، لەجیهانی ئەمڕۆیشماندا ئامرازێكی تازەیە.‌ ئایدیۆلۆژی و بەرژەوەندییەكانی دەرەوەی رێسا باوو بنچینەییەكان _تا رادەیەکی زۆر_ بەشیکاریی سیاسییەوە پەیوەستدەبنەوە، بەویش لاسەنگ، یان پارسەنگ دەبن.. ئاراستەکانی شیکاریی سیاسی لەوڵاتی ئێمەدا زۆر بەئیفلیجی لەدایکبوون، چونکە هەر لەسەرەتاوە کەوتنە ژێر قامچیی دەسەڵاتی سیاسی و گەڕەلاوژێی لایەنەکان و راگەیاندنە رەسمییەکانی هەردوولایانەوە، بۆیە هێشتا سەرەتایەک دەرنەکەوتووە لەوەی پێیبوترێ: شیکاریی سیاسی و ستراتیژیی پیشەیی.. هەر لەسەرەتاوە لەناو کورددا رێساو بنەما زانستییەکانی شیکاریی سیاسی، بەخواروخێچی و بەحزبیکراوی دەرکەوتن، بۆیە نەوەی نوێیش هێشتا ئەو رێساو بنەما زانستییانەی لەبەردەستدانین..
 هەروەها شیكاریی سیاسی؛ خزمەتێكی مەعریفیی كۆمەڵگەیەو جەخت لەپاكی و ئەمانەتی زانستی دەكاتەوە، ئامانجە گەورەكەیشی رۆشنكردنەوەی بیروڕای گشتییە دەربارەی رووداوو هەڵوێستە‌ كاریگەرەكانی ئێستاو داهاتووی ناوچەکە.
شیكاریی سیاسی؛ دوو بەشی بنەڕەتی لەخۆدەگرێت، هەریەکەیان وەڵامی پرسیارێکی سەرەکی دەداتەوە، کە تەسەورناکرێ شیکارییەکی سیاسی هەبێت و وەڵامی ئەم دوو پرسیارەی تێدانەبێت.  
بەشی یەكەم- تێگەیشتنێكی وردەکارانەی رەوتی روداوەکانە، ئەمەیش وەڵامی پرسیاری یەکەمە، کە دەڵێت: چی روویدا؟ 
لێرەدا مەبەستمان لەتێگەیشتنێكی وردەکارانە؛ قاڵوقووڵبوونەوەیە لەشیكردنەوەی رووداوە سیاسییەكەو نەوەستان و قایلنەبوونە‌‌ بەزانیارییەكی رووکەشانەی کەم، چونكە دەشێت رووداوە سیاسییەکە زیاتر لەواتایەک هەڵبگرێت، زۆرجاریش واقیعە ئاشکراکەی روداوێک شتێکەو ناوەرۆکەکەی شتێکی تر. 
مەبە‌ست لەئاڕاستەی رووداوەکە ساتوکاتە هەنوکەییەکەی روداوەکە، یان کۆتا وێنەی روداوەکە نییە‌، بەڵكو مەبەست لێی شارەزایی و دركپێكردنی‌ بەشە مێژووییەکەی رووداوەكەو دەزووی پەیوەندییەکانێتی بەواقیعی ئیستاوە، لەگەڵ پەیبردن بەسروشتی کەسایەتییەکان و هێزە نێودەوڵەتییە کاریگەرەکان، کە لەگەڵ پاڵنەرو هۆکاری ئەو روداوانەدا _کە لێکۆڵینەوەیان لەسەردەکرێ_ تێهەڵکێشدەبنەوە..  
بەشی دووەم- پەیبردنە بەو‌ هۆكارو پاڵنەرانەی روداوەکەیان دروستکرد. ئەوەیش وەڵامی پرسیاری دووەم دەخوازێت، کە دەڵێت: بۆچی روویدا؟
لێرەیشدا چاودێرو شیکەرەوەی سیاسی نابێت هەر شرۆڤەی پاڵنەرە سەرەتاییەكانی رووداوەکە، یان دیاردەكە بکات و بەس، بەڵكو؛ دەبێت هەر لەسەرەتاوە گرنگیی بەمەیان بدات، دەبێت زۆر بەڕووداوەکەدا رۆچێت تا دەگاتە هۆکارو پاڵنەرە شاراوەکان، کە عادەتەن ئەو کەسانەی پسپۆڕی ئەم بوارەنین _یان شارەزای بنەماکانی شیکاریی سیاسی نین_ پەیپێنابەن. 
پەیبردن ئاستێكی بەرزترە لەفێربوون و زانین، ئاستی پەیبردن گشتگیریی و دەورەدانی تەواو دەخوازێت، تا هەموو هۆكارو پاڵنەرە شیاوەكان و ئەگەرەکانی لەلا رووندەبێتەوە، نابێت بەیەکیانەوە سەرقاڵببێت و وابزانێت نهێنییەکانی دۆزیوەتەوە!
هەنگاوەكانی شیكاریی سیاسی: 
یەكەم- شارەزابوونی مێژووی بارودۆخی روداوەکەو هەبوونی زانیاریی پێشوەختە لەسەر باسە پێشنیازکراوەكەی شیكارییەکە.
دووەم- زانیاریی نوێ و هەنووكەیی لەسەر بابەتەکە، وەكو؛ لێدوانی: بەرپرسان، بیرمەندان، رۆشنبیران و ئەوانەی دەستیان لەڕوودانی رووداوەكەدا‌ هەبووه، لەگەڵ ئەو هەواڵە باوەڕپێكراوانەی لەدەزگاكانی راگەیاندنەوە دەستیکەوتووە، لە: رۆژنامه، رادیۆ، تەلەفزیۆن، ئینتەرنێت و …تاد.
سێیەم- ئەو بەرژەوەندییانەی كە لایەنە بکەرەکانی روداوەکە بەیەکەوە دەبەستێتەوە، لەگەڵ هەوڵدان بۆ زانینی رێژەو بڕی کاریگەرییان لەسەر یەکتری.
چوارەم- زیادکردنی زانیارییە تایبەتییەکانی شیکارییەکە، بەحوکمی پلەو پۆست یان تێکەڵیی و پەیوەندییەکانی کە لەلای کۆبوونەتەوە، ئەمانە ئاوێتەدەکاتەوە لەگەڵ پسپۆڕیی و زمانپاراوییەکەی، بەهێزیی داڕشتن، یان دەربڕینەکەیدا..  
كەرەستەكانی شیكاریی سیاسی:
زۆربەی بیرمەندو شرۆڤەوانی بەتوانا کەرەستەکانی شیکاریی سیاسییان کردووە بەچەندین بەش و قۆناغەوە: 
١ـ دیاریکردنی کێشەکەو ناساندنی: ناکرێ روداوێک شیکاربکرێ، کە هێشتا زانیارییە سەرەتاییەکانی نەخراوەتە بەردەست و پێناسەنەکراوە، هەر کێشەیەک کە دەخوازرێ شیکاریی سیاسیی بۆ بکرێ، دەبێت زۆر بەڕۆشنی و راشکاوی بناسێنرێ و هیچ لایەنێکی لەتەمومژدا نەهێڵرێتەوە.
٢ـ کۆکردنەوەی هەموو هەواڵێک کە پەیوەندیی بەو کێشەیەوە هەیەو دەخوازرێ شیکاریی بۆ بکرێ: 
أ‌- وەرگرتنی هەواڵە سیاسییەكانی پەیوەست بەڕووداوەكەوە: چاودێری سیاسی گرنگییەکی تایبەتی بەهەواڵە سیاسیەكان دەدات و توێژینەوەیان بۆ دەكات و بەدوای سەرچاوەكانیاندا دەگەڕێت، توخمەکانی پێکهاتەی هەواڵەکان شیتەڵدەکاتەوە، تا هەواڵەكە روونتر دەربخات و تایبەتمەندییەکانی زەقکاتەوە. بەهای هەواڵی سیاسی بەپێی درێژیی یان كورتیی داڕشتنەكەی نییە‌، بەڵكو دەکەوێتە سەر بوونی بڕی زانیاریی دروست تێیدا.
ب‌- بەگەڕخستنی زانیارییەكان بۆ گەیشتنە مەبەستی شیكارییەکە: دوای ئەوەی شیکارییەکە كۆمەڵێك زانیاریی پوختی وا دەستدەخات کە پشتی پێببەسترێ، ئینجا قۆناغێکی ئاڵۆزترو وردەکارانەتر دێتە پێشەوە، كە رێكخستنی زانیارییەکان و راست پەیوەستکردنیانە بەیەکترییەوە‌، تا لەهەموو لایەوە ئەو وێنایە بنەخشێنن، کە شیکارییەکە سوورە لەسەر ئەوەی بیخاتە بەردەست، چونکە گەیشتۆتە ئەوەی کە ئەم ئەنجامە _بەو هەموو بەڵگانەوە کە نیشانیداون_ نزیکترینە لەواقیعەکەوەو راستتر دەتوانێت ببێتە پێناسەو وێناو لێکۆڵینەوەی دروستی روداوەکە. 
    رێساکانی شیكاریی سیاسی:
لێرەدا پوختەی گرنگترین و دیارترین ئەو رێسایانە خراونەتەڕوو، كە یارمەتیدەری چاودێرانی سیاسین بۆ ئەرێنیبوونی پیشەكەیان و بەدەستهێنانی رێزی جەماوەر: 
رێسای یەكەم- رێز لەتایبەتمەندیی و ئەزموونی وەدەستهاتووت بگرە. ئەمەیش داوای ئەوەت لێدەكات كە قسە لەبوارێكدا نەكەیت كە هیی خۆت نییەو شارەزاییت تێیدانییە. چونكە هەموو كێشەكی سیاسی بابەتێكی سەرەكی و كۆمەڵێك لقی لێكەوتەی هەیە، كە تێگەیشتن و لێکدانەوەیان، پێویستیی بەپەیبردن بەئەلفوبێی زانستەکەی و رێگەکانی تێگەیشتنی چۆنێتیی پراکتیزەکردنە سیاسییەکەی هەیە.
رێسای دووەم- شیكارییە سیاسییەكەت بەتەنها لەسەر توانای رەوانبێژیت دامەمەزرێنە، دڵنیابە هەرچەندە بەهرەو لێهاتوویی زمانەوانیت دانسقەبێت، لەوكاتەدا هەڵوێستەکە داوای بۆچوون و لێکدانەوەیەکی پاک و پوختت لێدەکات، یان داوادەکات تێڕوانینێکی پارسەنگ و واقیعی بخەیتە بەردەست. 
رێسای سێیەم- بزانە كە زانیاریی و سەرچاوە تایبەتییەكانی شیکاری، گرانبەهاترین کەرەستەی بەردەستن، ئەوە سەرمایەکەیەتی، نابێت هەرئەوە بڵێیتەوە کە خەڵکی لەشوێنی تردا دەیخوێننەوە، دەبێت زانیارییە تایبەتییەکانی خۆت زیادبکەیت، کە لەچەندین سەرچاوەی کەس و لایەنی تایبەتی نوخبەو جەماوەرەوە دەستتکەوتوون.  
رێسای چوارەم- زۆر وریابه، حەزی دەرکەوتنت سەرتلێنەشێوێنێت و هەڕاڵتنەکات، کە شتێک بڵێیت راستنەبێت، چ زانیارییەک بێت و هەڵەشانە فڕێیدەیت، چ توانجێک بێت و وەکو پلار بیگریتە خەسمێکی سیاسییت. 
رێسای پێنجەم- شیكارییە سیاسییەكەت، بەداتاو ژمارەو بەڵگەكان بەهێزبكەو رووادوەكانیش بەیەکەوە ببەستەرەوە. هزروهۆشت چاک رێكبخە تاكو بتوانیت ناوەرۆكی باسەكەت بەشێوەیەكی تۆكمە بگەیەنیتە خوێنەرو بینەرو بیسەرەكانت، ئەوانیش دڵنیابن لەوەی كە تۆ لەناو بارودۆخێکی پڕ لەزانیاریدا شارەزایانە‌ دێیتەگۆ. 
رێسای شەشەم- بەزمانێكی نەرم و دەنگێکی هێدی، كۆمەڵێك دەستەواژەی پتەو دەرببڕە، دووربە لەمنجەمنج و شێوازی مەلەلهێن. رێزی كەسی بەرانبەرو بەشداربووانیش بگرە، بیشزانە هاواركردن و جێنودان بەبەرانبەرە بەرهەڵستكارەكەت؛ هەڵچوونەو هیچ پەیوەندیی بەشیكاریی سیاسییەوە نییە، مەگەر هەر ئەوەبێت کە جەماوەری "زۆرانبازیی ئازاد"انەت بۆ زیادبکات، کە تەنها حەزیان لەشکاندنی بەرامبەرەکەیە! ئەم جۆرە جەماوەرە نە ئەستێرە دروستدەكەن، نە پارێزگاریی ئەستێرەیەکیش دەکەن، کە هاتوهاوارو توندوتیژی دروستیكردووە.
رێسای حەوتەم- دڵنیابە قەیرانە سیاسییەكان لەجیهانی ئەمڕۆماندا، بەشێكن لەدەستشکانەوەی ئیرادەو ململانێی سیاسی، بۆیە وا گوماننەبەیت كە حەماسەتە نابەجێكەت، ئیرادەی بەرانبەرەكەت تێكدەشكێنێت، یان رەوتی قەیرانەکان دەگۆڕێت. لەمەیشەوە ئەوەت بۆ دەردەكەوێت، كە پێویسته جیاوازیی بخەیتە نێوان شیكارییەکی سیاسی کە بەرانبەر جەماوەر دەریدەبڕیت، لەگەڵ راوێژکردنێکی سیاسیی نیشتیمانی، كە داواتلێکراوەو تۆیش بەخێرایی دەیکەیتە چەپکەگوڵی دەستپێشخەریی خۆت.‌
رێسای هەشتەم- بزانە كە شرۆڤەوانی سیاسیی سەركەوتوو، لەڕاستیدا خوێنەرێكی پەیبەرو دیدڕوون و بیرتیژە، کەسێکە وردەکارانەو پارسەنگانە بەدوای رووداوەكانەوەیە‌، لەم روانگەوەیە، کە دەبێت بزانین  شیكاریی ئەو كەسە پێشکەوتووترە، کە گەنجینەیەکی زۆری زانیاریی لەسەر هێزەکان و چۆنێتیی هەڵویستوەرگرتنیان هەیەو بیرتیژانە بۆ شتەکان دەچێت. 
رێسای نۆیەم- لەیادتبێت كە سیاسەت واتای "هونەری گونجاندن" دەگەیەنێت، ئەمەیش یانی كە هیچ ئەستەمییەك لەسیاسەتدا نییە، بۆیە پەلە لەدەرکردنی بڕیاردا مەکە، بەتایبەتی دەربارەی (حوکمە بنبڕەکان). ئەوەت لەیادنەچێت، کە شیکاریی سیاسی بەشێوەیەکی گشتی، بریتییە لە: هونەری پێشبینیی چارەنووسی رەفتارو روداوەکان و نیشاندانی ئەگەرەکان .
رێسای دەیەم- بزانە كە دەركەوتنی دووربارەو هەمیشەیی لەڕاگەیاندنەکانەوە، تەنووری ئاشکرای سووتاندنی كەسایەتیتە، بۆیە زۆربڵێ مەبە، لەو جۆرە کەسانەیش مەبە کە بەهەمان زانیارییەوە لەم کەناڵەوە بۆ ئەو کەناڵ بازدەدەن، یان لەم كۆڕەوە‌ بۆ ئەو دیدار، لەم ساحەوە بۆ ئەو ساحەی کۆبوونەوی جەماوەر.. ئەگەر ئەم خاڵە گرنگە رەچاو‌نەكەیت، دڵنیابە رۆژێك ئەو قسەیەت دێتە گوێ كە دەڵێت: "قسەی سواوەو فیلمی سوتاوە".
لەدوای ئەمانە ئەگەر بپرسین: چەند كەسمان لەگەڵ دەبێت لەچاودێرو شیکەرەوەو شارەزایانی ستراتیژییەت، بۆ بڵاوكردنەوەی هەواڵ و بەرنامەکانی‌ گفتوگۆ، ئایا وەڵام چی دەبێت؟!