سۆزێك بۆ تۆ له‌گۆڕه‌كه‌تدا

نوسینی: سه‌لمان عۆده‌

وه‌رگێرانی /  باوكی نوح

ئەم بابەتە بانگخواز سلمان عۆدە بلاوی كردۆتەوە دوای مردنی خێزانی ( هەیا سیاری ) بە كارەساتی هاتوو چۆ سالی رابردوو وە هەروەها لە روداوە كورەكەشی كە ناوی هیشامە، وە خزمێكی نزیكی كە ناوی ئەسما شەعلانە

لەو بابەتەی باسی سەردانی خێزانی دەكات كە لەسالی 94تاكو 99 كە لە سجن دابوو وە باسی حالی خۆی دەكات لە زیندان وە چەندە كاری تێكردوە ئەو سەردانەی ، هەروەك بلێی پێدا هەلگوتنێك دەكات لە و سەردانەدا ، كە هیچ كەس نیە سەردانی بكات ، وە هیچ دەنگ باسێك لە مال و مندالەكانی نیە وە مندالەكانی  یەتیم بوون لە ڕووی دایكەوە ، وە چەندە نەهامەتی دەچێژن لە دووری باوكیانەوە .

بابەتەكە دەخوێنێتەوە

خۆ تۆ بانگخواز نەبویت كە ئامۆژگاریت بكردبایە ، هەلسوكەوتەكانت منیان ئامۆژگاری دەكرد وە ڕێگا نیشاندەر بون بەبێ قسەكردن و ڕەخنە گرتن  وە ئێستاش تۆ دەڕۆیت  بە پییا هەلگوتنی خەلكی بۆت و خۆشەویستی ،

هەندێك خۆشەویستانم كە هەولم دا كە تێبگەم لە هەلەكانم لە ژیانتدا وە هەندێك ووشەی خۆشەویستیم پێ بەخشی بایە پێش ئەوەی لە دەستتم بدایە

ڕۆیشتیت بەبێ مالئاوایی هەروەك چۆن خۆشەویستت وای كرد یەكێك لە بەیانیەكان.

لە ژیانت پێشەكەشی منت كرد خۆشەویستیەكی خاوێن و پاك ، دوای لە دەست دانی تۆ خۆشەویستی خەلكت پێ بەخشیم وە نزیك بونەوەی خەلكت پێ بەخشیم ، دەستت كراوەی دل نەوایی لە ژیان و مردنتدا .

تێنیوتیت بۆ ئەوكەسەی هەلی بژاردیتكە رێی گەیشتنی نیشان دایت وە تێنیەتیم وام لێ دەكات كە رێگە بگرم بەرەو تۆ وە وام لێ دەكات كە بتپاریزم لە ناخم دا 

گەرامەوە بۆ یادگاری بۆ شتە جوانەكان ، هەندێك پیتم دۆزیەوە كە پێشتر بۆتم نوسی بوون وە لەسەر ئەو پاش پەندەی باستم كردبوو

زیاندانی ژمارە (276/1) سەردانت هەیە

هەستێكە وەك ژانێكی گەورەیە لە دلەوە تۆ بلێی كێ بێت مێوانی من؟ ئایا ئەوە خاوەن دەستەلاتە لەسەر لاشە؟ یان خاوەن دەستەلاتە لەسەر دل؟ یان هەردوكیان بەیەكەوەن؟ دەبێت ئەوەیان بوكەخان بێت كە رۆیشت بەبێ تەواو كردنی بەیەكەوە كە 6 مانگ لەكاتی یەكتر بینین، وە جێ هێشتنی دەترسێت لە داهاتووی ، بەبێ ئەوەی بتوانێت كاتی پێ ببەخشێت بۆ مالئاوایی كە شایەنی ئەو كات.  

دەست پێك تاڤگەی خۆشەویستی شەپۆل دەكات بە هێزەوە، تاوەكو ئەو ئاو گێڕەی كە ماوەیەكە نەیكردوە گەشە بدات ، یان چاودێری ناخ بكات.

هەلوێست بانگی دەكات كە بۆ هەموو ڕۆژێك بەخشینێك هەیە، با بیكات ، بەلام سۆزداری بەهێزترە ، و دل ویستن واتا دارترە. 

زۆر پتەو بوو لەسەر خەوتنی زوو بۆ خۆ ئامادەكردن بۆ بەیانی ، تەنها دلە ڕاوكێ و پرسیاری زۆر دەوری داوە ، كە بەسەریان زال بوو كە كاتێكی زۆری شەوەكەیان برد ... خەوت خەوتنێكی كە بەبێ خەو بینین ، زوو لە خەو هەستا بە شۆكەوە، زیادەرۆیی كرد لە خۆ شوشتن وچاودێری كردنی جل و بەرگ و  شیك كردن، كە بەردەوام ئەو ماوە كورتەی دەبری بە هاتن و چون، وە سەیری كاتژمێری دەكرد كە بەردەوام لەگەلی بوو ، تاوەكو كاتەكاتی نوێژ بزانێت، كە هەستی بە دەنگی پێی دەكرد كە نزیك دەبوو لە زیندان ، لەگەل چاودێرەكەی بە بێ دەنگی دوایی كە لە پرسیار تێگەیشت كە هەرگیز هەستی پێ نەكردبوو لە وەلام دانمەوەی جگە لە نازانم كە خاوەنەكەی توشی ماندوو بون ناكات."

پاسەوانەكان دەیان گەێنن ، وە پانتاییەكان بەر فراوان دەبون ، دەرگاكان دە گۆران ، وە پەیمانەكان نزیك دەبون ، كە لە گەل میوانەكان لە یەكتر جیا نەئەكردەوە  جگە لە 3 مەتر ، لە كۆتاییەكەی دەرگایە ..... خەریك بوو ئارام گرتنی لە دەست دەردەچوو چاوەكانی لەسەر دەرگا بوو .

گۆرستانێكی بێ دەنگ

لەگەل ڕێگا دەرۆیشت تاكو ئەو كات كە نازانرێت، بە لای دەم و چاوی نوێ تێپەر دەبوو كە پێشتر نەی بینیبوو، وە سوار بوونی سەیارەی سەقف كراوەی بچوك، وەك سەیارەكانی یاری گۆلف، بە درێژایی گۆرستانی بێ دەنگی پان و بەرین دا دەرۆیشت ، كە شتی وای دەبینی كە پێشتر نەبینرا بون ، یان بە شێوەیەكی جیا بینی بوی ، لەگەل هەر هەنگاوێك لێدانەكانی دل زیاد دەبون و بە لەرزینەوە وە پرسیارەكە زۆر دوو بارە كێیە میوانەكە ؟    

دابەزینی ژمارە دەستی پێكرد بۆ ناسینی مێوانەكە، مەتەلەكە نزیكە هەتاكو لێدانی دل بەلەرزە كەوت دەنگی بەسەر دەنگە كان بەسەركەوت.

پاسەوانەكان دەیان گەێنن ، وە پانتاییەكان بەر فراوان دەبون ، دەرگاكان دە گۆران ، وە پەیمانەكان نزیك دەبون ، كە لە گەل میوانەكان لە یەكتر جیا نەئەكردەوە  جگە لە 3 مەتر ، لە كۆتاییەكەی دەرگایە ..... خەریك بوو ئارام گرتنی لە دەست دەردەچوو چاوەكانی لەسەر دەرگا بوو .

هەر گیز چاوەروانی شتی وانەبوە ، بە شێوەیەكی قول و بێزاركەر خەوتبوو تاوەكو ببێتە دێوەزمەیەكی كە هەر گیز بەرگە ناگرێت،تاكو ببێتە یان بگاتە لێواری دەرگای ژوور ، یەكەم شت كە بینی ئەو فەرمانبەرە بە جلی ئاسایی ، بە تەنیا دانیشتوە لە نوسینگە رەنگ خۆلییە كە لە لایەكی ژوورەكە، بەرامبەر دەرگا ، كە بەشێوەیەك كە هەموو شت ببینێ.

زۆری پێ نەچوو هەستاو بە دیتنی چوە تەوقەكردن، بەكەیفی خۆی نەبوە هەستی كرد ئەو برادەرە كە دلی شوشەیە بە توندی شكا ئارام گرت و دەستی بۆ درێژ كرد ، لەناخەوە هەستم بە بێ ئومێدی كرد.

مێوانێكی خەلكی قەسیم

پێش ئەوەی بخوێنێتەوە ئەو روداوانەی كە دابەزینی لەناكاوەوە بۆ هیواكەی ، بانگی كرد لە ژورێكی ترەوە بەدەنگێكی ناسراوەوە، جیاوازە كەمێك لە دەربڕینی و شێوەزارییەكەی هی خەلكی قەسیمیە ، بەزەردەخەنەوە بانگ دەكرد، ئەو كاتە باش ، ئێی، ئەوە میوانەكەیەتی.

یەكسەر ڕووی بەلای دەنگەكەدا وەرگێڕا، كە نەیزانی لە كام لاوە یە بە ەاوەش گرتن و لەو گەنجەی، چۆن و كەی پێیەكانی بەرز دەكردەوە، یان بینینەكە سەرسامی كردبوو؟ یان ئەو ماوەیە تواوەتەوە كە كات و شوێنەكە لە نێوان دەنگ و باوەش ؟

بە هیوای خۆشەویستیەكی زۆرەوە ، بە گوێرەی میوانێكی ترەوە، ئەوەیان كچەكە مالئاوایی كردوە كە هەلگری مندالێكی 4 مانگەی لە سكدا بو ئەوكات، هەر لەگەل بینینی و گریان بەیەكەوە بون، كە فرمیًسكەكانی چاوەكانی تەر كردبوو وە بەشەرمەوە، زۆری سەیركردو دەستەكانی دەلەرزین لەناو یەكتر ، هەروەك بلێی شتێكە لە ئاسمانەوە بێیتە خوارەوە.

سەیركردنەكان بەدوای یەكتر دەهاتن لەو بەیەك گەیشتنەدا، گەشاوە بە شاد بونەوە ، بیبانەكانی لەیەكتر دوور نەمان ، تاكو كورەی ئاگرینی خۆشەویستی لەناوەراستی كاتژمێرەكانی تەمەن، لەو كاتەی هەست بە خۆشەویستی دەكرێت ئاشكرا دەبێت كە جیهان بەتەواوی گۆراوە.

پێشبینیە تایبەتیەكانی تەجروبەكانی رەنگ دەكرد، ئایا بۆی هەیە كە یەكێكی تر بێت بە پێشبینیەكانی تایبەتی خۆی هەبێت، یان ئەویش ئاواتەكانی بە كاری رۆژانەی خۆی بیت.

بە روونتر قسە بكە

كار لێكەكان و بەیەك گەیشتنەكانی كیمیاوی و فیزیایی گریمانێكی بێ هەستی كورت نیە، بە بێ دەنگی روونتر بلێ ، رووداوە گەورەكان بە كاتەكانی ئالۆزی وە لە كاتەكانی بێ دەنگی.

یادگاریە بزر بوەكان خەریكە ئاشكرا دەبن ، وە شتە كەلە بار دانەبوو بوون بە رووداو، وانەیەكە بۆ وانەیەكی تر زیاد دەبێت، وە وای لیهات بریارە گرانەكان وای لیهاتبوو لە كاتە ناسكەكان و هەستیارەكان نا بەجێن، كە بە گومان بوو كارەكان روون بێت.

راوەستان دریژەی كێشا ، لەگەل ئەوەش دوو ریز لە كورسی لە چاو پێكەوتن لە چاوەروان كراوندان

زۆری كەمتر نەبوو لە پێخۆش بون، لە گەرم و كوڕی ئەوكات، نەئەخوێندرایەوە لە و كاتەدا ، هەر وەك چۆن پێشتر ئەكرا، هەرچی هەیە گومانی تێدا نیە لەبەرامبەر ئەو بینینەی كە بینی زمان ناتونێت باسی بكات ، وا دیار بوو كە هەست دەكرا رووگای كە جوان پۆشی لەدەست دابێت،ترس هەبوو كە ئەوەی لەدەستی چوو بوو بیگاتە دەست، بەلام ئەو دل خۆشیەی كەخەریك بوو زۆر خەراب بێت لە ترسان.

بەرامبەر بینە كورتەكە ی یەكەم جار، ئێستا بینێكی بەرز و بە هەستی پێشكەش كرد، بە هەمە زوبان ، چەندین ووشەی لە خۆ هەلگرتبوو بەلام بەبێ دەر بڕین، وە واتای مانای كە پێشتر نەبون، چەندین پەیمان هاوسۆزی لە نێوان دلەكان لەسەر ئارام و وەفا و ئەمەكی كە بەسترا، خۆشەویستی و سۆز باشترین دیاریدە بون لە دلەكان كە بگاتە لە یەك جیا بونەوە ( لەو كاتەدا گرینگ نەبوو چی و چی تر بێجگە لە دل لە ئاست ویستت كەوت، زۆریش هەولی بینیتی دا.)

دووریم درێژەی كێشا

ناسروشتیەكانی خۆشەویستی بەیەك گەیشتنی تێیدا هەیە بە چاو كە ناگوترێت، یان زەردەخەنە، بەلام راست و بەلگە دارە، هەردووكیان پێی دەگات و هەستی پێ دەكات لەگەل هێزەكەی.

بیت بێت كە چۆن هونەرمەند دەیووت قسەی شاعیر  عەتتار

دووریم درێژەی كێشا لە نیوانمان بە پارچە...... سال خۆی شەری لەگەلم كرد وە لەداواكەمی كرد

بەتاسەوە لە پەراسوەكانم ئاگر دەیتاوانەوە..... چەند هەلوەشێنە تاسە لە سینەم دا دووریە

لە ناو بەری ناخۆشیەكان لە ناو لاشەم و لە مندالەكانم.... وە لە هاوریی ژیان و ریگای بزری منی نەدا

بیری دێتەوەپیاهەلگوتنی چەند دێر هۆنراوە كە خەریكی شۆفێریە ، كە لای خۆی هەلیگرتوە نەك بیگێرێتەوە!

وەستانەكە درێژەی كرد وە بانگیان كردن لە دواوە دەنگێكی فەرمانبەرەكە كە دانیشتن باشترە ، هەروەك بلێی لە بیریان بەرێتەوە .

بە چەند وانەیەكی سادە باسی لێوە كرد ، بەلام كات ماوەی نەدا كەنیشانی بدات تەنها لە دووری نەبێت، ئەوەیان لە كاتێك دایە كە پاریزگاری لە كەرتە نانێك دەكات ؟ چەند لێكەوتەی كە دەیخستە ناو كیسێ نایلون داخراو كەبە ناسكی بێلێتەوە ، كە دەزانێت كە چۆن پارێزگاری لە خۆشەویستی بكات و پارێزگاری لە بە ئەمەكی بكات، وە چۆن پارێزگاری لە ئارام گرتن و بە ممتانە و باوەر بكات.

پستەی گیان

 هەستێك بەدیار كەوت و ئارامیێك و گیانێكی ئارام ، تا چاوەكانی ئارام بن دلی پڕ بێت لە بەتالی ، پرسیارەكان كێشمە كێشمەیتیان لەسەر لێوەكانی، هەر یەكە و دەیەوێت پرسیار بكات ، چۆن ... كەی؟ لەوانەیە لەوكاتە؟

چەند قسەیكی كرد ، لە بەر خۆیەوە ، لەهەمان كاتدا، وە بەبێ هەماهەنگی پیشتر، دەیخویندەوە وە منیش دەم خوێندەوە ، ، گوێی لە پستەی گیانی بوو، وە دەستی لە گەوهەری خۆی دەبوو، هەلپەڕكێی هەستی بوو بەرامبەر دەنگی هەلپەزەی ناخ ، پرسیاری ئەوەیە كە چۆن بگاتە دیوارەكانی ؟ وەلامەكە ئەوەیە كە شایەنی هەموو هەولێكە ، وە هەموو ماندوو بونێكی رۆحی و گیانی لەبەر بینینەكاندا.

بە چەند وانەیەكی سادە باسی لێوە كرد ، بەلام كات ماوەی نەدا كەنیشانی بدات تەنها لە دووری نەبێت، ئەوەیان لە كاتێك دایە كە پاریزگاری لە كەرتە نانێك دەكات ؟ چەند لێكەوتەی كە دەیخستە ناو كیسێ نایلون داخراو كەبە ناسكی بێلێتەوە ، كە دەزانێت كە چۆن پارێزگاری لە خۆشەویستی بكات و پارێزگاری لە بە ئەمەكی بكات، وە چۆن پارێزگاری لە ئارام گرتن و بە ممتانە و باوەر بكات.

پرسیار دەكات لە سۆزە لەسەر مندالەكەی سكی و وەلامە بەوەیە كە كوڕە ، وە دەرچونی زوری نەماوە ، لە مندالەكەوە هەستێك هات بە خەونێكی نوێ ، كە پێی بەخشی بە راستیەوە بە قەناعەتەوە كە بیباتە نەخۆشخانە، وە لە چاوەڕوانی مندالێكە ، ئەو دووریە تەنها دەبێتە چەند یادگاری وە دەبێتە چیرۆك بۆ مندلەكان دەگێڕنەوە.

كاتی هەلبژاردنە ناوی مندالی چاوەروان كراو، وە داوای هاوكاری بۆ خالی دەست پێك، وە فەرمانبەر گفتو گۆ ولەسەر ناوی ( البرا‌و) رێك كەوتن.

دەرگای بەیەك گەیشتن

خەریك بوو ئەوەی شاراوەیە بكوژێتەوە سەر لەنوێوە ، خەریك دلتەنگی هندێك شت بەدەست بینێ لەو شتەی فەرمانبەر لەو نیو كاتژمێرە ، خەریكە ئێستا كۆتایی پێ بێت، نەتوانرا چەند ساتێك زیاد بكرێت ، گەر واش بێت هەر كۆتایی دێت ، جیا بونەوە دەرگایی بەیەك گەیشتن ، بەیانی بە خۆشەویستان دەگەینەوە. بازنەی ئێمە لەگەل بازنەی ژیانی كەسانێكە كە باسیان دەكین . خەریك بوو سنورەكانی ئەو بازنانە دەتوانەوە، چونكە دلۆپە ئاو بەرد كون بەدەر دەكات بە هێواشی نەك بە توندو تیژی بەلام بەبەردەوامی.

هەر یەك لە ئیمە بازنەیەكی تایبەتی خۆی هەیە هەتاكو میش و مەگەز دەوریان دابێت ، لەوانەیە لە پێناو ئەو ، لە پێناوی كەسی خۆشەویست ، ئەوەی پیًیەوە دیار بوو لەكاتی تەواو بونی سەردانەكە ، ترسی لێی هەبوو ، دووبارە دوور كەوتنەوە رویدا خەریك بوو دەی هاڕی.

زمانی لاشە باسی دەكر كە ئەو دەیەوێ بوەستێت بە درێژایی تەمەن لێرەو لەوێ لەبەر دەستی دا بێت، لەبەر چاوی بێت .

باسی دەكر كە ژیان لە نیوان چەند دیوارێك ئاساییە زۆر، بەلكو خەریكە هیچ جیاوازیەك نیە گەر ترسی لەدەست دانی خۆشەویستان نەبێت ، زمانی قسەی دەكرد، وە مێشكی هاواری دەكر ئەرێ باوەڕ ناكەیت ئەوەی دەیبیینی وە ئەوە نیوەی دەیبیستی؟

دلی دایەوە دلی خۆشی دەدایەوە ، پێی گوت كە لە ناخمدا دەژیت هەر گیز جێی ناهێلێت ، بەردەوام گوێ بیستی دەنگی دەبێت ، وە هەستی پێ دەكات ، لەناو دلۆپەكانی ئاودا دەیبینێ وە لە نیوە شەودا هەستی پێ دەكات ، چەند شتێكی راستین و لە بیرو هۆشی دا وە لە مێشكی دا دەمێنێتەوە .

ئێستا ، خۆشەویست لە لێواری قولی دایە كە پیی دە گوترێت لێوەكان ، فرمێسكی دل و ، كە ئەوەندەی ئەو هەستی پێ كردوە ئەوەی تر هێشتان وەها هەستی پێنەكردوە .

پریەتی لە شۆك

داوای لێ كرد كە چی تر سەیری نیوەی پڕی پەرداخەكە بكە نەك نیوە بەتالە . وە هەرگیز پرسیار لەوە نەكات كە چۆن بەتال كراوە ، بەلكو بیری لەوە بێ كە چۆن بەیەك بگەن . دەبێت جارێكی تر یەكتر ببینن ، یەكەم هاوار دلۆپەیكە وە ژیان پرە لە شۆك.

لە یەك جیا بونەوە هەر یەكەیان چێژی تایبەتی ژیانیان كێشا وە بەرەوە ئارام گرتنیان بردن، كە جارێكی تر بەرهەمی گەیوی خودا دێتەوە تاوەكو یەكتر شاد بونەوەیەكی تر بە هێواشی دەڕۆیشت و یەكەمین میوانی كە دیوارەكانی بری بێت .

گەراوە  ژوورەكەی و خەریك بوو لەگەل دیوارەكان گفتو گۆی دەكرد باسی دلخۆشی خۆی بۆ بكات، ئەو ڕۆژە زۆر جیا بوو ، زۆریش درێژ بوو، خەریك بوو شەو دات و سەردانەكە دل و مێشكی كاریگەر كردبوو، ئایا ئارامی زیاتر بوو؟ یان دیوارەكان كونی و درزی لە دیوارەكان بكەوێت لە خۆشیدا؟

هەر چاوەرێی سەردانێكی تر بوو بە دلێكی پر ئارامی ، لە چاوەروانیدا كە پێشتر نەیبینی بوو.كۆتایی

ئێستا ، خۆشەویست لە لێواری قولی دایە كە پیی دە گوترێت لێوەكان ، فرمێسكی دل و ، كە ئەوەندەی ئەو هەستی پێ كردوە ئەوەی تر هێشتان وەها هەستی پێنەكردوە .